Sözlük

Dentist Ağız ve Diş Sağlığı Polikliniği
Açık Kapanış
Dişlerin kapanışa geçtiği durumda, üst dişlerin alt dişleri 1 mm'den az örttüğü kapanış bozukluğudur.
Ağız Duşu
Bakteri plağı ve debrisi temizlemek amacıyla diş etlerinin üzerine ve altına mekanik bir yöntemle su püskürtmek
Ağız İçi Elastikler
Çenelerin ve/veya dişlerin birbirlerine göre konumlarını düzeltmek amacıyla, dişlerin üzerine hasta tarafından kolayca takıp çıkarılabilen lastiklerdir. Kuvvetin derecesine gore farklı büyüklükte ve kalınlıkta olabilirler.
Alveol Kemiği
Diş kökünün etrafını kaplayan kemiksi yapıdır, diş kökünün çene kemiğine tutunmasını sağlar. Periodontal hastalıklar bu kemiğin erimesine yol açar.
Amalgam
Kaviteleri/oyukları doldurmada kullanılan dolgu maddesi. Halk arasında metal dolgu olarak bilinen bu madde, genellikle gümüş, bakır, kalay, biraz çinko ve civanın karışımından oluşur.
Aparey
Plastik bir bir plak ve telli bölümlerden oluşan tek veya çift çeneye birden takılan aygıttır.
Ark Teli
Braketlerin içine yerleştirilen ve dişe kuvveti veren düz ya da bükümlü metal tellerdir.
Asitleme
Braketlerin dişlere daha tutucu yapışabilmesi için mine üzerinde oluşturulan mikron bazındaki çukurcuklardır.
Ataşman Seviyesi
Periodontal liflerin ataşman seviyesinin sayısal ölçümüdür. Genellikle periodontal cep derinliğinin ölçümü ve diş eti çekilmesi (gingival recession) ölçümünün bir araya getirilmesiyle bulunur. Ataşman seviyesi, periodontal hastalıkların seyrini ve tedavinin başarısını değerlendirmede kullanılan en önemli ölçüm yöntemlerinden biri olarak kabul edilir.
Bağışıklık Sistemi
Vücudun bakteri ataklarına karşı doğal savunma sistemi. Bağışıklık sistemi bakteriyi yok etmek için verdiği reaksiyon sırasında alveol/çene kemiğini de eritebilir.
Bant
Tedavide destek olarak kullanılacak olan 1. ve/veya 2. azı dişlerinin etrafına takılan, paslanmaz çelikten yapılmış metal yüzüktür.
Bant Sökümü
Bantların dişlerden ayrılması işlemidir.
Bantlama
Bantların dişe oturtulması işlemidir.
Beyazlatma
Dişin kendi rengini, özel ilaçlar ile 3-4 ton açmaktır.
Biberon Çürüğü
Bebeklerin ve çocukların özellikle üst ön dişlerinde görünen, çoğunlukla biberon ve emzik yoluyla tatlı sıvıların verilmesi ya da dişlerde uzun süre tutulması nedeniyle oluşan çürüklerdir.
Braket
Ortodontik kuvveti dişe iletmek için dişlere özel yapıştırıcı aracılığıyla yapıştırılan, diş hareketlerini sağlayacak olan tellerin bağlandığı, metal, plastik veya seramik tipleri bulunan küçük düğmeciklerdir.
Braket Sökümü
Tedavi sonunda braketlerin çıkartılıp dişlerin temizlenmesi işlemidir.
Braket Yapıştırma
Braketlerin diş üzerine tutturulmasıdır.
Bukkal
Ağız içinde yanağa bakan kısımdır. Aynı zamanda ön ve arka dişlerin yanağa bakan yüzeylerini tarif etmek için de kullanılır.
Chin Cap
Alt çenenin üst çeneye gore daha ileri olduğu durumlarda, alt çeneye geri yönde vektörel kuvvet uygulayan, ağız dışında kullanılan başlık ve çenelikten oluşan apareydir.
Çapraz Kapanış
Üst dişlerin alt dişlerin arkasında kapandığı kapanış bozukluğudur.
Çene Genişletici
Çenenin dişlerle uyumlu olmasını sağlamak için genişlemesini sağlayan aygıttır.
Demineralizasyon
Diş minesinin iç yüzeyinde meydana gelen mineral kaybı, diş yüzeyinde beyaz bir nokta şeklinde görünebilir.
Dentin
Ağrıya sebep olan uyarıcıları bloke ederek dişlerde hassasiyeti azaltma.
Deskuamasyon
Diş etinin soyulması. Deskuamatif gingivitis hallerinde, bazı kırmızı ve gri noktalara rağmen diş eti dokusu düzgün ve parlak görünebilir. Ancak, diş eti yüzeyi soyularak kanayan ve aşırı derecede acı veren bir hale de gelebilir.
Distal
Ağzın orta çizgisinden uzağa bakan diş yüzeyleri.
Diş ve Çene Filmleri
Ortodontik amaçla en çok kullanılan filmler, ortopantomogram veya panoramik film olarak isimlendirdiğimiz alt ve üst çeneleri ve dişlerin tümünü içeren filmlerle, sefalometrik filmler olarak isimlendirdiğimiz profilden çekilen ve çenelerin birbirleriyle ve dişlerin çenelerle olan ilişkilerini gösteren, ortodontik problemlerin tanı ve tedavi yöntemlerini belirlemede kullandığımız yan kafa filmleridir. Ortodontide kullandığımız bir diğer film de el bilek filmi olup bireylerin büyüme potansiyellerini belirlemede ve yaşlara gore tedavi yöntemini seçmede kullanılır.
Dişeti Oluğu Sıvısı
Dişeti oluğundan sürekli olarak salgılanan sıvıdır. Sağlıklı bir ağızda çok az sıvı salgılanır, ancak iltihab arttıkça bu sıvı miktarı da artar.
Daimi Dişlenme
Tüm süt dişlerinin düşmesi ile sürmesi beklenen ve hayat boyu ağızda kalması öngörülen dişlerin tümüne verilen isimdir.
Dorsal
Üst yüzey. Özellikle dil ile ilgili kullanılır. Dilin dorsal yüzeyi.
Elastik Ligatür
Braketlere takılan ark tellerinin sabit durmasını sağlayan renkli ya da şeffaf tutucu lastiklerdir.
Endotoksin
Bakteriler ölünce endoktoksin denen zehirli maddeler salgılarlar ve bu maddeler dokularda tahribat yaratır ya da bağışıklık sisteminin tepki vermesini tetikleyerek dokuların bozulmasına sebep olur.
Ense Pedi
Headgeari facebowa bağlamak için kullanılan kalın lastikli ense bandıdır.
Erupsiyon
Dişlerin diş etinden yüzeye çıkması.
Facebow
Headgearin ağız dışından da görünen metal parçasıdır.
Facial
Öndeki dişlerin dudaklara bakan yüzeylerini ifade ederler.
Fissür
Azı dişlerinin yüzeyinde bulunan girinti ve çıkıntılar.
Fissür Örtücü
Diş çürümelerini önlemek üzere kullanılan plastik bir sıvıdır. Fissür örtücüler azı dişlerinin üzerindeki girinti ve çıkıntılara uygulanır. Hemen sertleşen bu sıvı dolgular, diş fırçası ile kolayca temizlenebilecek sığ yüzeyler oluşturur.
Florür
Diş çürümelerini ve dişlerde hassasiyeti önlemenin yanı sıra dişleri güçlendirmeye yarayan kimyasal bir bileşim.
Fluorosis
Çok fazla florür kullanılması nedeniyle diş minesinin renginin bozulması. (bir milyonda birden fazla porsiyon).
Gevşek Bakteri Plağı
Diş etlerinin üstünde ve altında bulunan, büyük oranda diş eti hastalıklarına sebep olan bakterileri içeren, ağız duşu gibi yöntemlerle ağızdan kolayca yıkanabilen bakteri plağı.
Gingiva
Çene kemiğini kaplayan ve dişlerin etrafını saran dişeti dokusu.
Gingival Marjin
Diş etinin diş yüzeyine en yakın bölgesi.
Gingivitis
Diş eti iltihabı olup, hafif ya da şiddetli olabilir. Diş eti iltihabı diş etlerinde kırmızılık, ödem(şişlik) ve hassasiyete sebep olur.
Hareketli Apareyler
Genellikle plastik bir plak ve telli bölümlerden oluşan tek veya çift çeneye birden takılan, yemek haricinde devamlı takılması önerilen, hasta tarafından kolaylıkla takıp çıkarılabilen kısa süreli ortodontik tedavilerde uygulanan apareylerdir. (damaklık)
Headgear
Üst çenenin alt çeneye göre daha önde olduğu durumlarda, üst çeneye geri yönde vektörel kuvvet uygulayan ağız dışında kullanılan enselik ve ağız içinde kullanılan metal parçadan oluşan apareydir.
Hipersensitivite
Sıcak, soğuk, kimyasal, mekanik ya da osmotik(tatlı veya tuzlu) uyarıcılarla temas ettiğinde dişlerin verdiği ani ve keskin ağrı şeklindeki reaksiyon.
Implant
Dişlerin eksik olduğu yerlerde çeneye yerleştirilen metal diş köküdür. Daha sonra eksik dişin yerine geçmek üzere suni diş implantın üzerine yerleştirilir.
İnterdental
Diş arası. Dişlerin ara yüzeyleri.
Kanal (Endodonti) Tedavisi
Diş köklerindeki enfekte sinir dokularının temizlenmesi ve oluşan oyukların cansız bir madde ile doldurulmasından oluşan tedavi yöntemidir.
Kanin
Dön kesici dişler ile küçük azı dişleri arasında yer alan sivri konik dişlerdir.Köpek veya göz dişi olarak ta bilinirler.
Kapanış
Dişlerin ısırıldığında karşılıklı geldikleri pozisyondur.
Karma Dişlenme
6 ve 12 yaşları arasında süt dişlerinin düşmesini ve daimi dişlerin ağızda sürmesini içeren dönemdir.
Kavite
Çürük temizlendikten sonra dişin içinde kalan boşluk.
Kesici Dişler
Ağzın ön tarafında bulunan kesmeye ya da kemirmeye yarayan dişler.
Kompozit
Temizlenen kaviteri doldurmak için kullanılan reçine esaslı beyaz dolgu.
Köprü
Kaybedilen bir veya birden fazla dişin yerine uygulanan sabit takma dişlerdir.
Kron
Dişin diş minesi ile kaplı bölümü. Aynı zamanda, dişleri eski haline getirmek için uygulanan bir tür kaplamadır.
Küretaj
Diş etlerindeki/periodontal ceplerdeki hastalıklı ya da zarar görmüş dokuların temizlenmesi.
Labial
Ön dişlerin dudaklara bakan yüzeylerini ifade eder.
Ligatür
Teli braket içine yerleştirmek için kullanılan tel veya plastik yuvarlak parçalardır.
Lingual
Dişin dile bakan iç yüzeyini ifade eder.
Lip Bumper
Alt çenede azı dişleri geri iten ve dudağın dişlerin arasına girmesini engelleyen aygıttır.
Lokal
Doğrudan ilgili bölgeye yapılan uygulama.
Maloklüzyon
Alt ve üst dişlerin kusurlu kapanışıdır. Kusurlu kapanışın düzeltilmesi ortodontik tedavi ile mümkündür.
Mandibula
Alt çeneyi oluşturan, yüzdeki en uzun ve tek hareket ettirilebilen kemiktir.
Maxilla
Ağzın üst kısmını oluşturan üst çene kemiği. Üst çene kemiği, yüzün orta çizgisinde birleşen iki ayrı kemikten oluşur.
Mesial
Ağzın orta çizgisine bakan diş yüzeylerini ifade eder.
Mine
Dişin dış yüzeyini kapsayan sert, mineral yüklü, beyaz maddedir.
Molar
Ağzımızın arka kısmındaki çok köklü, büyük ve geniş dişler.
Mouthguard
Spor yaparken braketlerin yumuşak dokuya zarar vermemesi için takılan plastik ağızlıktır.
Mukoza
Oral kavite içindeki, pembe ya da kırmızı,yanak-dudak içlerini örten tabaka.
Mum
Braketlerin ve bantların yumuşak dokulara (yanak,dudak) batmasını engellemek için batan kısımların üzerine konan silikon mumdur.
Okluzal
Azı dişlerinin ısırma yüzeylerini ifade der.
Okluzal Travma
Dişleri sıkma, gıcırdatma gibi, dişlere fazla baskı uygulandığı zamanlarda ortaya çıkar. Eğer kontrol edilmez ise hızlı bir şekilde ataşman ve kemik kaybına sebep olur.
Okluzyon
Alt çenenin tüm pozisyonlarında ve hareketlerinde alt ve üst dişlerin nasıl temas ettiğini ifade eder.
Ortodonti
Alt ve üst dişlerin kusurlu kapanışının düzeltilmesi ve dişlerin işlevlerini düzgün yerine getirmeleri için dişlerin restorasyonu ile ilgilenen diş hekimliğinin bir kolu.
Ödem
Dokularda su toplanmasıyla oluşan şişlik.
Ölçü Alma
Tedavi öncesinde, sonrasında ve bazen gerekli olduğu durumlarda tedavi sürecinde dişlerin ve çenelerin durumunu ve birbiriyle ilişkisini görmek, tedavinin planlanmasını sağlamak ve ilerleme sürecini saptamak amacıyla kişiye uygun ölçü kaşıkları ve ölçü maddesiyle yapılan kayıt işlemidir.
Örtülü Kapanış
Dişlerin kapanışa geçtiği durumda üst dişlerin alt dişleri 2 mm'den fazla örttüğü kapanış bozukluğudur.
Palatinal
Ağzın üst kısmı, damak.
Papilla
Her bir diş arasındaki "v" şeklindeki diş eti dokusunu ifade eder.
Parlatma
Bakteri plağını, pelikül ve lekeleri temizlemek üzere uygulanan bir yöntem. Düşük hızla çalışan bir cihazın ucuna içinde parlatıcı macun bulunan bir kap ile dişlerin ovulması şeklinde uygulanır.
Pekiştirme Apareyi
Braketler söküldükten sonra yapılan tedavinin devamlılığını sağlamak için uygulanan tedavide kullanılan apareydir.
Pelikül
Bakteri plağı oluşumundaki ilk adım. Pelikül, tükürükte bulunan yağ ve proteinleri içeren, şeffaf ve ince tabakadır. Dişleri temizledikten sonraki birkaç saniye içinde Pelikül tabakası oluşur.
Periodontal
Dişleri destekleyen kemik ya da diş eti dokusuyla ilgili olanı ifade eder.
Periodontal Apse
Bir dişin etrafını çevreleyen diş eti dokusundaki akut enfeksiyon. Enfeksiyon kapmış bölgede, kırmızılık, şişlik, kanama, ağrı ve kemik kaybı görülebilir.
Periodontal Lifler
Dişleri çene kemiğine bağlayan liflerdir. Periodontal lifler bir ucundan semente, diğer ucundan da çene kemiğine bağlıdır.
Periodontal Prob
Periodontal ceplerin derinliğini ölçmede kullanılan bir alet.
Plak
Sert diş yüzeylerine yapışan ve ancak diş fırçası, diş ipi gibi ağız bakım ürünleriyle temizlenebilen bakteri plağı.
Premolar
Arkadaki iki büyük azı dişi ile kanin(köpek dişi) arasındaki iki küçük azı dişini ifade eder.
Proksimal
Komşu dişlerin yüzeyleri proksimal yüzeyler olarak adlandırılır.
Profilaksi
Diş hastalıklarını önlemek üzere dişlerin yüzeylerindeki yumuşak ve sert tortuların diş hekimlerince temizlenmesini ifade eden koruyucu amaçlı bir tedavi yöntemi.
Protez
Alt ya da üst çene için yapılmış, kısmi ya da tam set halindeki suni/takma dişler.
Pulpa
Sinir, kan, lenf damarlarını içeren dişin içindeki yumuşak tabaka.
Radyografik
Röntgen filmi ile ilgili.
Remineralizasyon
Demineralize olmuş(çürümüş) lezyonlara diş mineralleri yerleştirerek çürüme sürecinin tersine çevrilmesi, çürümenin durdurulması. Bu yöntem florür kullanılarak daha etkin hale getirilebilir.
Restorasyon
Kaybedilmiş diş ya da diş yapılarının yenilenmesi, onarılması işlemi. Örneğin, köprüler, dolgular, kronlar ve implantlar.
Sabit Ortodontik Tedavi
Dişlerdeki çapraşıkları ve/veya dişlerin birbirleriyle olan ilişkilerini düzeltmek ve düzenlemek amacıyla, dişlerin üzerine yapıştırılan braketler ve ark tellerinin dişlere kuvvet iletmesiyle uygulanan uzun süreli ortodontik tedavilerdir.
Scaling
Dişler üzerindeki sert tortu/birikintilerin diş hekimi tarafından temizlenmesi.
Sement
Dişlerin kök yüzeylerini örten ve dişlerin çene kemiğine tutunmasını sağlayan, dişteki en yumuşak yapıdır.
Separatör
Özellikle bantlama öncesi dişlerin aralarında yer açmaya yarayan plastik veya metal parçalardır.
Subgingival
Diş eti çizgisinin altındaki, dişi çevreleyen hendek şeklindeki bölge.
Sulkus
Diş ve diş etinin birleştiği bölge (salgılı bir zarla çevrelenmiştir).
Supragingival
Diş eti çizgisinin üzerindeki bölge.
Süt Dişlenmesi
Bebeklik dişleri de denebilir. Doğumdan itibaren 6.ayda ağız içinde sürmeye başlayıp 2,5 yaş civarında tamamlanır.Toplam 20 adet süt dişi mevcuttur.
Tartar
Bakteri plağının ağızda kireçlenerek oluşturduğu sert yapışkan madde. Tartar ancak bir diş hekimi tarafından temizlenebilir.
Temporo Mandibular Eklem
Alt çeneyi kafatasına bağlayan eklem.
Veneer
Diş rengindeki maddelerden, dişe tam uyacak şekilde yapılan bu ince kaplamalar ön dişlere yapıştırılarak dişlerin daha güzel görünmesini sağlar.
Ventral Yüzey
Alt yüzey. Özellikle dilden bahsederken kullanılan "Dilin ventral yüzeyi" dilin alt yüzeyi/tarafı anlamına gelmektedir.

DENTİST TVAğız ve Diş Sağlığı ile ilgili sağlık videolarını izleyin.

Doktorumuza SorunSitemizde arayıp da bulamadığınız konular hakkında ya da danışmak istediğiniz sorularınızla ilgili bizimle iletişeme geçin.

Sağlık KöşesiAğız ve Diş Sağlığı ile ilgili sağlık makelerini inceleyin.