Diş apsesi, diş kökü ve çevre dokularını ilgilendiren kısa fakat ciddi süren, bölgesel olarak ateş ve ağrıyla seyreden bölgesel (lokal) iltihaptır. Tedavi edilmezse osteit,periostit, selülit veya osteomyelit’e dönüşür. Kronikleştiğinde radiküler kiste dönüşür veya fistül vererek ağız mukozası veya yüz derisini deler ve dış ortama boşalır.
OLUŞUMU
Genellikle diş çürüğü nedeniyle, diş pulpasının iltihaplanması sonucu başlar. Pulpa iltihabı (pulpitis), dişin kök ucuperiodonsiyumuna yayılır. Ağrılı olan bu süreçte, iltihap kök ucuna yayıldığı andan itibaren diş dikey basınçlara hassastır. Dişe yapılan en ufak bir temas dahi ağrılıdır.
Bazı kişiler diş çürümesini ciddi bir sağlık sorunu olarak görmezler. Ancak, zamanında ve doğru şekilde müdahale edilmediğinde, daha çok sorun yaratan bir hastalığa yol açabilir. Apse içindeki pü (iltihabi sıvı), akışkan olduğundan, mukoza altındaki en zayıf alanlara yayılır ve yine zayıf bir noktadan mukoza veya deriyi delerek dış ortama açılır. Buna fistülizasyon (fistüle olma, fistül verme) denir.
BELİRTİLERİ
- Dişte sürekli ya da zonklama şeklinde ağrı;
- Sıcak ya da soğuk yiyecek ve içeceklere karşı hassasiyet;
- Çiğneme sırasında ağrı;
- Boyunda şişmiş lenf düğümleri
- Ateş ve genel kırıklık.
- İlerlemişse dışarıdan da fark edilebilen şişlik
TEDAVİ
- Akut enfeksiyonun antibiyotiklerle kontrolü,
- Fistüle olmaya yakın bir apse söz konusuysa apsenin açılarak drene edilmesi ve dren uygulanması,
- Enfeksiyon kaynağı olan dişin çekimi veya Endodontik tedavi ile iltihap kaynağının tamamen kurutulması.
Diş hekiminize gitmeden önce, aspirin ya da başka bir ağrı giderici alarak apse ağrısını geçirmeye çalışabilirsiniz. Yalnız, aspirini doğrudan dişinizin ya da çevre dokunun üzerine uygulamayın. Ağzınızı saat başı ılık, tuzlu suyla çalkalamak yatıştırıcı olabilir ancak tedavi edici değildir.
Geçmişte, apseli bir dişe yapılan tek tedavi, dişin çekilmesiydi. Belirli koşullar altında diş çekimi yine de uygun olabilir. Ancak, günümüzde diş hekimleri genellikle apseli dişleri iyileştirmektedirler. İlk adım olarak, diş hekiminiz büyük bir olasılıkla enfeksiyonu gidermek için bir antibiyotik tedavisi uygulayacak. Böylece enfeksiyonun vücudunuzun diğer bölümlerine yayılmasını önleyecektir. Rahatlamanız için ayrıca reçeteye ağrı giderici ilaçlar yazabilir.
Dişinizi kurtarmak için diş hekiminiz, o bölgeyi uyuşturabilir ve daha sonra o dişin diş özü yuvasına bir delik açabilir. Bu basıncı azaltacaktır. Diş özü yuvası temizlenir, dezenfekte edilir ve hareket etmeyecek şekilde bir maddeyle doldurulur. Apseli diş temizlendikten sonra eğer şişme devam ediyorsa, diş hekiminiz aktinomikoz adı verilen bir hastalık olup olmadığını anlamak için özel bir kültür yapmayı isteyebilir.
Bir sonraki adımda diş hekimi diş içine geçici bir dolgu koyacaktır. Enfeksiyon temizlendikten sonra Diş hekimi büyük bir olasılıkla sizi birkaç ay içinde tekrar görmek isteyecektir. Tekrar gördüğünde ise apsenin bıraktığı boşlukta kemik ve dokunun büyüyüp büyümediğini saptamak için dişin röntgeni çekilecektir. Eğer boşluk sağlıklı görünüyorsa, tedavi biter. Enfeksiyon devam ederse, ek tedaviler gereklidir ve diş hekimi sizi hastalıklı dokunun (zaman zaman kökün ucunu da içeren bir küçük kısım) ortadan kaldırılması için ameliyat edecek olan bir uzmana gönderebilir.
Sıcak ve Soğuk Uygulanması
Bu konunun uzmanlarınca dahi azami dikkatle müdahale edilen bir uygulamadır. Yanlış uygulanan tedavi, apseyi azdırabilir. Bu nedenle konunun uzmanı (diş hekimi veya çene cerrahı)olmayan kişiler kesinlikle böyle bir müdaheleye kalkışmamalıdır.
Sıcak veya Soğuk uygulaması, apsenin safhasıyla ilgilidir. Akut bir diş apsesine sıcak uygulanmaz. Bu, apsenin akışkanlığını artırarak dokuya yayılmasına ve apsenin daha kötüleşmesine sebep olur. Akut apselerde, hastayı rahatlatmak ve iltihabi sıvının yayılımını azaltmak için soğuk uygulanabilir. Kronik apselerin drene edilmesi esnasındaysa sıcak uygulanarak apsenin akışkanlığı artırılır ve açılan drenaj kanalından tamamen boşalması sağlanır.
Antibiyotiklerle Tedavi
Diğer apselerin aksine, diş apseleri antibiyotikle tedavi edilemezler. Antibiyotikler diş apsesini bir süre rahatlatır ancak ağız ortamından diş pulpasına yeni enfektif materyaller sürekli aktığı için apse tekrar oluşur ve olay kronikleşir. Bu nedenle, diş apsesi tedavilerinde antibiyotikler, apseyi rahatlatmak, yayılımını kontrol altına almak amacıyla kullanılır. Esas apse tedavisi, apseye neden olan kaynağın yani dişin çekilmesi veya Endodontik tedavi ile temizlenerek doldurulması sayesinde olur.