Çocuklarda diş çürümesinin sebeplerinden bazıları şunlardır:

  • Süt dişleri normal dişlere oranla daha fazla organik madde içerirler. Bu nedenle sürekli dişlere oranla daha kolay çürürler.
  • Çocuklar ağız bakımına yetişkinler kadar dikkat edemezler. Onları ağız bakımına özendirmek için, anne ve babaların dişlerini günde en az iki kere, onların göreceği şekilde fırçalamalarında fayda vardır.
  • Çocuklar büyüklere nazaran daha sık şekerli yiyecekler tüketirler. Şeker çocukların hem zeka hem de vücut gelişiminde rol oynayan önemli bir üründür ve tüketimini tamamen engellemek pratikte imkansızdır. Ancak dişler üzerine olan zararlı etkilerini en aza indirgemek için, çocuklara şekeri yemek aralarında değil, mümkünse yemeklerden hemen sonra vermelidir.
  • Özellikle kaçınılması gereken şey, emzik ya da biberonu şeker, bal ve reçel gıdalara batırarak çocuklara vermeniz ve bunu alışkanlık haline getirmenizdir. Yine geceleri uyku arasında verilen şekerli süt, meyve suyu, şerbet gibi gıdalar çürük oluşturabilecek etmenlerin başında gelir.
  • Çocuklar çürüğün erken döneminde görülebilen soğuk sıcak hassasiyeti, hafif ağrı gibi sinyalleri zamanında yorumlayamazlar. Kendileri olayı ancak dayanılamayacak kadar ağrı olması durumunda fark ederler ki, bu durumda çok geç kalınmış olabilir.

Bebeklerin, en azından ilk dört ay anne sütü ile beslenmeleri ağız çevresindeki yumuşak doku ve kas fonksiyonlarının normal gelişimini sağlayacaktır. Anne sütünün yetersiz olduğu durumlarda fizyolojik başlıklı (damaklı, kesik uçlu) biberon kullanımı gerekir. 1 yaşından itibaren bardak ve kaşıkla beslenmeye alıştırılmalıdır.

Biberonla beslenme en fazla 2 yaşına kadar devam edebilir. Parmak emme, yalancı emzik kullanma gibi alışkanlıklara 2 – 2,5 yaşına kadar izin verilebilir. Eğer parmak emme alışkanlığı mevcutsa, bunun sebebi araştırılarak 3 – 6 yaş arasında bu alışkanlık mutlaka giderilmelidir.

Solunum problemleri, çene gelişmesi üzerine olumsuz etki eder. Burundan değil de, sadece ağızdan soluma durumu mevcutsa (bu durum uykuda daha iyi anlaşılır) muhakkak kulak burun boğaz uzmanına danışılmalıdır.

Çocuğa Diş Fırçalamayı Öğretmek

Bebek 6-8 aylıkken, (yani ilk dişler ağızda göründüğünde) temizleme işlemi başlamalıdır. Sabah kahvaltısı sonrası ve gece yatmadan önce dişleri (en azından çiğneme yüzeylerini) temiz bir tülbent ya da gazlı bezi ıslatarak silmek, temizlemek yerinde olur.

Diş fırçası kullanımına ise çocuğun arka dişlerinin çıkmasından sonra (ortalama 2,5 - 3 yaşında ) başlanması uygundur.

Okul öncesi çocuklarda diş fırçalama için bir teknik uygulatmak çok zordur. Bu yaşlarda önemli olan, çocuğa diş fırçalama alışkanlığı kazandırmaktır. Çocuklar diş fırçalarken çoğu zaman dişlerin görünen ya da kolay ulaşılan yüzlerini fırçalar. Oysa çürüklerin önlenmesi için dişlerin ara yüzleri ve çiğneyici yüzeylerini çok daha iyi temizlemek gerekir. Bu nedenle fırçalamadan sonra Anne-Babanın kontrolü iyi olur.

Çocuğun ağız büyüklüğüne uygun, yumuşak ve naylon kıllardan üretilmiş diş fırçaları kullanılmalıdır. Sert fırçalar dişleri aşındıracağı için kullanımı uygun değildir. Eskimiş bir süpürgeyle süpürme işlemi nasıl yapılamazsa, eski bir fırçayla da dişler fırçalanamaz. Fırça kılları aşınır aşınmaz (Ortalama 6 ay) mutlaka değiştirilmelidir.

Sabah kahvaltısı sonrası ve gece yatmadan önce, sadece üçer dakikalık etkili bir fırçalama işlemi yeterlidir. Her iyi alışkanlık gibi diş fırçalama alışkanlığı da çocukluk döneminde kazanılacaktır.

Süt dişlerinin bakımı en az sürekli dişler kadar önemlidir. Çürük süt dişleri çocuğunuza ağrının yanı sıra, çiğneme zorluğu ve çirkin görüntü de verir. Bu durum çocuğun sadece beslenme düzenini bozmaz aynı zamanda arkadaşları arasında alay konusu olmasına da neden olabilir.

Bunun dışında çürüğün aşırı ilerlemesi diş kökü ucunda iltihaba yol açabilir. Bu iltihap, çocuğun genel sağlığının bozulmasına neden olabileceği gibi süt dişi kökü altında bulunan sürekli dişe de zarar verebilir. Ayrıca çürük nedeniyle erken yaşta çekilen dişler sürekli dişlerin çarpık çıkmasına ve ileride ortodontik tedaviye gereksinim duyulmasına neden olabilir.

Dengeli Beslenme

Dengeli beslenmenin çürüklerle direkt olarak ilgisi vardır. Dengeli beslenme büyüme ve gelişim için gerekli gıdaların alınması demektir. Peki alınan gıdaların çeşidi ve alınma sıklığı nasıl olmalıdır? Çocukların beslenme alışkanlıkları takip edilmeli ve çocuğun hangi sıklıkla neler yediği saptanmalıdır. Karbonhidratlardan zengin besinleri ana öğünlerle birlikte tüketmek ve ara öğünlerde bu tarz besinler (pasta, patates, cips, çikolata, şeker, bisküvi) tüketmemek çürük gelişimi açısından çok önemli bir yarar sağlayacaktır. Örneğin; bir paket çikolatayı 1 er saat ara ile 5 seferde yemek yerine öğle yemeğinden sonra tüm paketi birden yemek daha az zararlıdır.

Fluor

Fluor dişlerin kaderini değiştirebilecek kadar önemli bir maddedir. Dişler oluşurken minenin yapısına girmekte ve dişi çürümeye son derece dayanıklı bir hale getirmektedir. Çeşitli şekillerde uygulanabilmektedir. En iyisi içme sularında fluor bulunmasıdır. Ülkemizde içme suları fluorlu olmadığından, bu maddenin diş hekiminin tavsiyesine göre tablet şeklinde verilmesi, ayrıca altı aylık kontrollerde yüzeysel olarak uygulanması uygundur.

Diş Hekimi İle İlgili Olumlu Bir İmaj Bırakmak

Asla diş hekimi bir korkutma unsuru olarak kullanılmamalı, ayrıca anne – babanın bu konudaki kendi korku ve kaygıları çocuğa yansıtılmamalıdır. Genel olarak çocuğun ikinci doğum günü geçmeden diş hekimi koltuğuna oturması önerilmektedir.

Çürük oluşumu

Çürük oluşumunu tamamen engelleyebilecek aşı ya da ilaç henüz geliştirilemedi. Ancak çürük sayısını azaltmaya yönelik bazı malzemeler günümüzde kullanılmaktadır. Bunlardan birisi, fissur örtücü (fissure sealant) dediğimiz malzemedir. Diş çürükleri genellikle azı ve küçük azı dişlerinin çiğneyici yüzeylerinde bulunan ve 'Fissür' adı verilen oluklarda başlar. Fissür örtücü çok ince yapısı ile oluğun üzerini kapatıp o bölgenin mikrop, yemek artığı vs gibi dış etmenlerden korunmasına, dolayısı ile bu bölgeden çürük başlamasına engel olur. Oldukça başarılı olan bu metod maalesef 2 diş arasında başlayan çürüklere etkili değildir. Fissür örtücü genellikle 6 yaşından itibaren çıkan, kalıcı azı ve küçük azı dişlerine uygulanır. Fissür örtücü uygulanırken dikkat edilecek bir başka nokta ise ilgili dişte çürük ya da dolgu bulunmamasıdır.

Çocuklarınıza diş fırçalama alışkanlığının kazandırılması için işte size birkaç öneri

Dişlerini fırçalarken ayrı bir diş fırçası ile siz de kendi dişlerinizi fırçalayın. Ona birkaç tane diş fırçası ve diş macunu alın. Bu fırça ve macunlar farklı renkte ve değişik çizgi roman kahramanlarının olduğu fırça ve macun olsun. Her seferinde başka bir ikili seçmesini sağlayın. Bu seçim onun diş fırçalama isteğini ve motivasyonunu artıracaktır.

Önce kendisinin dişlerini fırçalamasını bekleyin, sonra siz onun oda sizin dişlerinizi fırçalasın.

Evde mutlaka diş fırçalama panosu oluşturun ve her fırçalamadan sonra pano üzerinde işaretleme yapın.

Banyoya bir kum saati yerleştirin ve her fırçalamada kum saatini ters çevirerek zaman tutun yaklaşık 2 dakikalık diş fırçalama yeterli olacaktır.

Çocuğunuzun diş çürüğü hakkında hiçbir bilgisi yoktur. Ona yapışkan özelliği olan şeker, çikolata, bisküvi yedirin ve aynada dişlerinin üzerine nasıl yapıştığını gösterin. Daha sonra dişlerini fırçalatın ve dişlerinin ne kadar güzel, temiz ve beyaz olduğunu ona aynada gösterin.

Unutmayın! Çürük oluşumunu engellemeye yönelik KORUYUCU HEKİMLİK en kolay, en ucuz ve en sağlıklı tedavi şeklidir.